Schoonoord, links de woning van Auke Alles
|
4.1.5.4 AUKE ALLES, veenbaas te Schoonoord 27-5-1842 Appelscha - 2-3-1921 Apeldoorn x (1) Geeske Alles van der Sluis, Opsterland 17-3-1864 9-4-1839 Hemrik - 16-3-1873 Schoonoord dv Alle Jans van der Sluis en Antje Wobbes Rinsema x (2) Albertje de Wilde, Sleen 16-3-1879 21-9-1855 Appelscha - 10-8-1938 Assen dv Willem Jan de Wilde en Annigje Alberts Oosterloo uit het eerste huwelijk: 1. Antje, 19-7-1865 Schoonoord - 31-3-1866 Schoonoord 2. Alle, 30-1-1867 Schoonoord - 10-4-1880 Rolde 3. Wijtze 16-12-1869 Schoonoord uit het tweede huwelijk: 4. Akke 13-1-1880 Schoonoord 5. Anna Alida 7-4-1881 Schoonoord 6. Alle 16-1-1884 Schoonoord |
Aan Auke Alles werd al jong grote verantwoordelijkheid toevertrouwd. Op 19-jarige leeftijd werd hem in 1861 door de kantonrechter handlichting en daarmee de rechten van meerderjarigheid verleend (normaal pas bij 25 jaar) tot het uitoefenen van het bedrijf van Veenbaas of Verveener van Turf. Hij werd de uitvoerder van de nieuwe veenderij te Schoonoord in Drente en had 1/3 aandeel daarin. Daarnaast waren zijn vader Alle Wytzes, schoonvader Alle Jans, Pier Jans en Engbert Posthuma elk voor 1/6 eigenaar. De verveningen lagen voornamelijk verspreid over Borger, Odoornerveen en Schoonoord.
Hij was een goede schaatser. In januari 1862 won hij uit 32 deelnemers de 1e prijs te Oosterwolde. Twee jaar later won hij een hardrijderij in Assen. Hij betoonde zich daarbij vrijgevig: De held van de dag, die het gouden horlogie won, wilde ook de behoeften der gemeente in zijn doen deelen en schonk haar daartoe f 25,-.
In 1864 werd voor het jonge paar eene burgerhuizing met schuur aanbesteed. Opmerkelijk is het bericht uit december 1865:
Schoonoord: Als iets buitengewoons kan men berigten, dat in den tuin van den heer A. van der Sluis alhier een appelboom met bloesemknoppen prijkt, die bij gunstig weder spoedig zullen ontluiken. Voorzeker iets buitengewoons in dit seizoen.
Dat de jacht een geliefd tijdverdrijf was, blijkt wel in september 1867: Dat de heer A. van der Sluis Azn te Schoonoord een goed jager is, bewees hij dezer dagen door in zeven uur tijds twintig patrijzen en een korhoen te schieten. Ten opzigte van de jagt draagt Schoonoord thans wel den regten naam.
Na het vroege overlijden van Geeske werden haar zoons Alle en Wijtze elk voor 1/12 eigenaar van de veenderij. Na het overlijden van Alle in 1880 werd inventaris opgemaakt. De waarde van zijn aandeel in de veenderij bedroeg fl. 7221, wat de totale waarde op dat moment brengt op fl. 86.652. Het persoonlijk bezit van Auke Alles buiten de veenderij kwam op fl. 19.356, maar daar stonden wel schulden bij zijn vader en schoonvader tegenover van meer dan fl. 28.000.
De investeringen werden echter op de lange duur zeer winstgevend. Bij zijn overlijden was het vermogen uitgegroeid tot fl. 325.000. Hij had veel hypothecaire vorderingen uitstaan, ruim fl.90.000, bezat ruim fl. 80.000 aan effecten en er werd een flinke lijfrente uitgekeerd.
Geheel in de familitraditie maakte Auke Alles zich ook verdienstelijk in het openbaar bestuur. In het jonge dorp moest natuurlijk een kerk komen, Auke werd in 1866 lid van de Commissie voor de Kerkstichting te Schoonoord. Hij was raadslid en wethouder in de gemeente Sleen, voor de liberale kiesvereninging werd hij in 1887 lid van Provinciale Staten. Bestuursfuncties in het Waterschap en het Genootschap ter bevordering van de landbouw in Drente lagen ook voor de hand.
Zittend: Joukje Houwink (x 4151), ?, Auke Alles (4154), Albertje de Wilde (x 4154) Voorste staande rij: Anna A. Aukes (41545), Akke Aukes (41544), Alle Aukes (41546), Feikje Alles (4152), Aaltje Alles (4317), Theda Alles (4319)
Achterste rij staand: Wytze Alles (4151), Wijtze Aukes (41543), ?, ?, N.J. Rijnsaardt, Jan Alles (4156), A.A. Rijnsaardt - Gisolf, ?, Bernard Somer (x 4319), Albert Somer (x 4153)
Auke Alles en Albertje de Wilde